اول - حوزه های علمیه و وعاظ و مسئولین عتبات عالیات

با توجه به رصد های انجام شده، طرف های حوزوی و روحانی که این حادثه را تسلیت گفتند، عبارتند از:

1- بیانیه ی دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی که ملت ایران را ملت شریف توصیف کردند.

2- بیانیه ی آیت الله شیخ بشیر پاکستانی، بیانیه ی ایشان شامل ابراز همدردی و تمجید از نقش جمهوری اسلامی بود.

3-  شیخ محمد یعقوبی، در بیانات ایشان عباراتی آمده است که آقای رئیسی را از نظر خدمت به مردم، به ائمه ی معصومین (علیهم السلام) تشبیه کرده بود.

4- بیانیه ی آیت الله مدرّسی.

5- بیانیه ی مسئولین آستان عباسی (علیه السلام) و مرقد کاظمین (علیهما السلام).

6- به طور کلی در حوزه های علمیه ی نجف، واکنش ها بسیار زیاد بود و مراسم ختم و بزرگداشت متعددی توسط مردم نجف برگزار شد.

7- بیانیه ی دفتر امام خامنه ای (دام ظله).

8- بسیاری از سخنرانان مذهبی از جمله حجت الاسلام شیخ جعفر ابراهیمی که یکی از بارزترین سخنرانان مذهبی عراق است، این حادثه را به ملت ایران و تمام شیعیان جهان تسلیت گفتند.

9- سید مقتدی صدر با انتشار بیانیه ای این حادثه را تسلیت گفت.

10- سید صدر الدین قبانچی با انتشار بیانیه ای این حادثه را تسلیت گفت و در مجالس ختمی که در کنسولگری و دفتر امام خامنه ای (دام ظله) برگزار شد، شرکت کرد. و شخصا یک مجلس ختم برای شهید رئیسی برگزار نمود.

11- سید محمد حیدری و ده ها شخصیت روحانی و بیوتات مراجع نجف این حادثه را تسلیت گفتند.

دوم: در رسانه ها:

همه شبکه‌های رسمی و غیررسمی عراق، یعنی شبکه‌های عراقی و شبکه‌های مقاومت وابسته به اتحادیه ی شبکه ها، اخبار مختلف از جمله مراسم باشکوه تشییع را گزارش می‌کردند، و با برگزاری مصاحبه ها و گفت‌وگوهای متعدد، به شدت درگیر این حادثه بودند. این امر نشان داد رسانه های شیعه عراق و حتی رسانه های کردی توجه کاملی به این رویداد داشتند و با ملت جمهوری اسلامی ایران همدردی می کردند. تحلیلگران سیاسی با حضور در شبکه‌ها در این زمینه نقش پررنگی داشتند و اتحادیه ی شبکه ها در انعکاس سخنان امام خامنه‌ای (دام ظله)، مراسم تشییع و تدفین، مراسم رسمی تشییع در تهران و سراسر ایران، و ارائه تحلیلی از مواضع ایران و ماهیت این رویداد، نقش رسانه‌ای برجسته ای ایفا کرد. این شبکه ها عظمت ایران را از طریق انعکاس حضور نمایندگان (50) کشور به نمایش گذاشتند و تصاویر مهمی را که بیانگر قدرت و انسجام ایران است را در برنامه های مختلف خود عرضه می کردند. در حقیقت می توان گفت که رسانه های عراقی تاثیر زیادی بر افکار عمومی عراق و جلب همدردی آنها داشتند و حجم بالای نزدیکی ملت عراق به ایران، و رویکردهای واقعی ملت عراق را آشکار کردند. و در واقع این محبت و علاقه صرفا برای رئیس جمهور فقید نبود، بلکه برای تمامیت جمهوری اسلامی ایران و مکتب انقلابی آن بود.

سوم: نویسندگان و تحلیلگران و مراکز مطالعاتی

در عراق، گروه زیادی از تحلیلگران وجود دارند که مؤسسه ای دارند که آنها را تحت عنوان «انجمن القلم» متحد می کند. همچنین تحلیلگران و نویسندگان و فعالان رسانه ای دیگر فعالیت های خود را از طریق اتحادیه صدا و سیما هماهنگ می کنند. بارزترینِ این فعالیت ها عبارتند از:

1- مقاله نویسی

2- فعالیت در توییتر

3- مشارکت در کانال های ولایتمدار ارائه تحلیل، تاکید بر نقش سازنده ی ایران، قدرت و جایگاه آن و حمایت از نقش انقلابی اسلامی ایران در منطقه.

4- دفاع از مقاومت از طریق فضای مجازی و انعکاس جلسه ای که در تهران با حضور رهبران  مقاومت برگزار شد که این پیام را داد که ایران به مقاومت پایبند است و همچنان رهبری این محور را با شجاعت و صلابت ادامه خواهد داد.

5- این نیروهای رسانه ای با حضور در شبکه های مختلف و پاسخ به ادعاها و شبهه افکنی های آنها، تاکید کردند که ایران پس از شهادت آیت الله رئیسی هرگز دچار مشکل و هرج و مرج نخواهد شد.

6- گفتگوهای هدفمند در گروه های مجازی برای بررسی تحولات مهم.

این فعالیت های گسترده و تخصصی یک دستاورد بزرگ است که نشان می دهد:

الف: آمریکا در عراق و منطقه شکست خورده و روابط آن با عراق هرگز بر اساس برنامه ریزی واشنگتن پیش نخواهد رفت.

ب: هژمونی فرهنگی انقلاب اسلامی ایران بر عراق.

ج: همبستگی میان ملت های ایران و عراق.

رسانه های غربی و بعثی در عراق سعی دارند ایران را کشوری ضعیف نشان دهند که به سمت بیراهه پیش می رود و این کشور مجبور خواهد شد پروژه مقاومت استراتژیک خود را رها خواهد کرد، و اینکه آمریکا حضور خود در عراق را به همگان تحمیل کرده است. و اینکه مردم ایران خیلی تغییر کرده اند و دیگر به انقلاب و رهبری خود وفادار نیستند.

اما فعالان رسانه ای در عراق توانستند حقیقت را در دفاع از جمهوری اسلام و قدرت، استحکام و جایگاه آن به همه ی اقشار بیان کنند. در حقیقت حادثه ی اسفبار رحلت آیت الله رئیسی فرصت حمله نویسندگان ورسانه های عراقی به آمریکا و اسرائیل، دفاع از مردم فلسطین و معرفی نقش ایران در حمایت از مسلمانان را بیش از پیش فراهم کرد. همچنین این نویسندگان جایگاه اسلام سیاسی و تشیع، مقام شامخ امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی و نقش بی بدیل امام خامنه ای (دام ظله) در رهبری و هدایت این انقلاب و محور مقاومت جهانی را بیان کردند.

یکی از مفاهیمی که در این دوره بیشتر مورد توجه قرار گرفت، استفاده ی آیت الله سیستانی از عبارت «ملت شریف» در بیانیه ی تسلیت رحلت شهید رئیسی بود.

چهارم: واکنش های دولتی و سیاسی:

1- نخست وزیر عراق با صدور بیانیه ای به مقام شامخ شهدا ادای احترام کرد، و باسم العوادی سخنگوی دولت عراق نیز بیانیه ی جداگانه ای منتشر کرد. همچنین دولت عراق تعدادی دوربین دید در شب را برای کمک به جستجوی بالگرد رئیس جمهور فقید ایران ارسال نمود.  نخست‌وزیر عراق آماده بود تا هر گونه کمکی را که جمهوری‌ اسلامی برای جست‌وجو هواپیما و مسافران آن لازم بداند، ارائه کند. وی همچنین در رأس هیئتی بزرگ به تهران آمده و به ایران تسلیت گفت. وی در دیدار با امام خامنه ای (دام ظله) از شهید رئیسی ، و حضور میلونی مردم در مراسم تشییع تجلیل کرد و همچنین در عراق یک روز عزای عمومی اعلام کرد.

2- به همین ترتیب، بیانیه هایی از سوی چارچوب هماهنگی، نوری مالکی به نام حزب الدعوه، رئیس جمهور، محسن المندلاوی سرپرست ریاست پارلمان، و همچنین از سوی ائتلاف سنی العزم و اتحاد میهنی کردستان و مسعود بارزانی، مسرور و نیجروان بارزانی، از اهل سنت، عظم و ال. - اتحاد، از کردها، از مسعود بارزانی، مسرور، و نیجروان بارزانی، گروه های مقاومت و حشد الشعبی، و از احزاب مختلف شیعه از جمله شیخ قیس الخزعلی، السند، نُجَباء، بدر و غیره منتشر شد.

3- اهل سنت و کردها هیئت هایی برای عرض تسلیت به تهران فرستادند و نماینده ی حزب الدعوه تنظیم عراق و دکتر ابراهیم جعفری و شیخ همام حمودی بیانیه هایی برای تسلیت منتشر کردند و نوری مالکی در مجتمع «الابرار» یک مجلس ختم برگزار کرد که شخصا در آن حضور یافت. جنبش النجباء و کردهای فیلی نیز به صورت جداگانه مجالس ختمی برگزار کردند.

4- محمد الحلبوسی نیز یک مجلس ختم برای شهید رئیسی در استان الانبار برگزار کرد.

پنجم: رویدادهای مردمی و حضور گسترده در سفارت جمهوری اسلامی ایران در عراق و کنسولگری ها

1- سفارت جمهوری اسلامی به مدت سه روز از تسلیت دهندگان استقبال می کرد و گروه های سیاسی، دولتی، دانشگاهی و فرهنگی، علاوه بر هیئت‌ های مقاومت، احزاب سیاسی و اجتماعات عشایری، به سفارت رفتند. تا جایی گفته شد که سفارت ایران و کنسولگری های بصره، کربلا و نجف در عرض این سه روز به حسینیه تبدیل شدند.

2- فعالیت های مردمی ومجالس زنان و مردان در مناطق مختلف عراق برگزار شد که نشان دهنده انسجام بین مردم عراق و ایران است. در شبکه های اجتماعی این مفهوم منتشر شد که ایران موفق شده است دو ملت را متحد کند و آمریکا هر کاری کرد نتوانست این حمایت مردم عراق را جلب کند، زیرا سفارت ایران به مجلس عزاداری تبدیل شده بود و سفارت آمریکا از نظر مردم عراق یک لانه ی دشمنی و جاسوسی است.

3- هیئت های مختلف با حمل شمع، تصاویر، بنرها، تصاویر شهید و امام خامنه ای (دام ظله)، بر حمایت از جمهوری اسلامی تاکید کرده و اشعار و شعارهایی با مضمون تسلیت به ملت و نظام جمهوری اسلام ایران ایراد کردند.

ششم: نکات و نتایج:

واقعه شهادت رئیس جمهور ایران، شهید رئیسی، فرصتی بود برای کشف استحکام روابط ایران و عراق، فرصتی برای شناخت انسجام مردم عراق با رهبری ایران و نشان داد که آمریکا تا چه حد در عراق منزوی و منفور است. به طور کلی موضع مردم عراق، مرجعیت و رهبران سیاسی از طریق بیانیه‌ها، تسلیت ها، حضورشان در سفارت و مجالس ختمی که برگزار شد و هیئت‌هایی که از سفارت ایران و کنسولگری ها در عراق بازدید کردند، ثابت کردند که ملت عراق یک ملت شیعه است که به ایران و خط انقلابی وفادار است و نه به آمریکا و غرب. به طور کلی مهم ترین مفاهیمی که پس از این وقایع مورد توجه رسانه ها و تحلیلگران داخلی و خارجی قرار گرفت، عبارتند از:

1- با توجه به واکنش های عمومی و مردمی عراق ثابت شد که شیعیان عراق نزدیکترین مردم به شیعیان ایران، به حکومت ایران، و به مفاهیم و خط انقلاب اسلامی آن هستند. یعنی آنچه بعثی ها تبلیغ می کردند از جمله اینکه شیعیان عراق از ایران جدا شده اند، کاملا غیرواقعی و بی اساس است.

2- رسانه‌های شیعه توانستند به افکار عمومی جهان ثابت کنند که اکثریت مردم عراق، مرجعیت، حوزه‌های علمیه و حکومت آن شامل اهل سنت، کردها و شیعیان به ایران نزدیک‌تر هستند تا به آمریکا و دیگر کشورهای غربی و عربی.

3- همه احزاب و مراجع درایت امام خامنه ای (دام ظله) و رهبری داهیانه ی ایشان را مورد تمجید قرار دادند. این موضوع برای افکار عمومی روشن شد و رسانه ها و سیاستمداران هم به این موضوع اشاره کرده اند.

4- عراقی ها در محافل مختلف خود تأکید کردند که ایران توانسته است قدرت و توانایی خود را به جهانیان ثابت کند و در مقابل هیچ اتفاقی عقب ننشیند. در گفت و گو با علما و مراجع نجف، تحسین آنان از نقش امام خامنه ای (دام ظله)، و تجربه، درایت و تسلط فراوان ایشان بر اداره ی کشور کاملا واضح بود.

5- رسانه های غربی در روز اول ادعا کردند که ایران در برابر این اتفاق فرو می پاشد و اتفاقات غیرمنتظره ای رخ می دهد و تفرقه و تظاهرات در ایران گسترش خواهد یافت. اما آنچه اتفاق افتاد به شکل دیگری بود و افکار عمومی عراق معتقدند که همدردی مردم ایران با شهید سلیمانی نوعی «اندوه و همدردی» بوده است. اما در مورد شهید رئیسی، در تشییع جنازه «قدرت و انسجام ایران» به نمایش گذاشته شد. و از سوی دیگر مشارکت هیئت های رسمی و غیر رسمی عراقی، رسانه ها، وسخنرانی های انجام شده توسط شخصیت های عراقی، بیانگر انسجام و اتحاد دو ملت در همه ی عرصه ها بود.

6- بسیاری از مردم عراق مبهوت اقتدار امام خامنه ای (دام ظله) در این شرایط بحرانی و سخت بودند. از جمله اینکه ایشان قبل از اعلام شهادت رئیس جمهور، تاکید کرد که مردم نگران نباشند و هیچ مشکلی در اداره ی کشور رخ نخواهد داد. از نظر مردم عراق یک رهبر اسلامی شایسته و موفق باید همینطور رفتار کند، زیرا ایشان با این جملات تمام نگرانی ها را رفع کرد و در عین حال، دشمنان را کاملا نا امید ساخت.

7- بیانیه های مراجع عظام نجف در مورد ملت ایران، بیش از پیش روابط نزدیک ایران و عراق و مراجع و حوزه های دو کشور را به افکار عمومی عراق اثبات کرد.

8- انصافا باید گفت که حضور پررنگ اقشار و گروه های مختلف سیاسی و مردمی و عشایری و فرهنگی و دانشگاهی و... در سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد، نشان دهنده ی عملکرد موفق و ممتاز مسئولین ایرانی در عراق در زمینه ی توسعه ی رابطه با ملت عراق (در سطوح مختلف سیاسی و اجتماعی و عشایری و...) است.

9- رسانه های شیعی توانستند در این مدت، رسانه های بعثی و غربی را کاملا شکست دهند. زیرا این رسانه ها می خواستند، از این حادثه برای ضعیف نشان دادن ایران سوء استفاده کنند و ادعا می کردند که ایران دچار هرج و مرج و فروپاشی و درگیری میان نهادهای داخلی خواهد شد. اما رسانه های شیعی توانستند قدرت و صلابت نظام حاکم و ملت ایران را به خوبی منعکس کنند و بدین وسیله رسانه های غربی و بعثی را شکست دادند.

10- رسانه ها و فعالان عراقی با اشاره به حضور 50 هیئت خارجی در مراسم تشییع رئیس جمهور ایران، و اعلام عزای عمومی (10) کشور، و احترام اعضای شورای امنیت به رئیس جمهور ایران، تاکید کردند که این اتفاق تا کنون برای هیچ کشور و رئیس جمهوری نیافتاده است. این مطالب به افکار عمومی نشان داد که ایران قدرتمند است و توانایی دارد رهبری جهان اسلام و تشیع را به عهده بگیرد و از تمام موانع و مشکلات به راحتی عبور کند.

11- مشارکت دولت عراق و تمام مقامات سیاسی در مراسم تشییع و خاکسپاری و حضور سید عمار حکیم در کنار آیت الله علم الهدی و فرزند ارشد مقام معظم رهبری و سردار قاآنی و همچنین حضور نخست وزیر و شخصیت های کرد و سنی، علاوه بر عزاداری عمومی مردم عراق و حضور آنها در سفارت ایران برای عرض تسلیت به ایران، نشان داد که آمریکا در طول 20 سال گذشته نتوانسته به هدف خود یعنی دور کردن ملت عراق از ایران دست یابد.

13- افکار عمومی عراق تاکید کردند که حضور میلیون ها نفر از مردم در مراسم تشییع و خاکسپاری رئیس جمهور فقید، نشان دهنده ی آشکار اقتدار نهادهای امنیتی ایرانی بود.